2024 yılında güneş enerjisi kurulu gücünü 5 bin megavattan fazla artıran Türkiye, bu alanda tüm zamanların rekorunu kırdı. Enerji Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (ENSİA) Başkanı Alper Kalaycı, “Güneş enerjisi kurulu gücümüz 20 bin megavatın üzerine çıktı. Potansiyelimizin çok altında olsak da sadece bu veri bile Türkiye’nin bir ‘güneş ülkesi’ olduğunun kanıtı” dedi.

Birincil enerji kaynaklarında %70 seviyesinde ithalâta bağımlı olan Türkiye, her yıl enerji ithalatına yaklaşık 80 milyar dolar harcarken; 2024 yılında yenilenebilir enerji kaynaklarını devreye almada başarılı bir yılı geride bıraktı. 2023 yılında elektrik enerjisi kurulu gücüne sadece 2 bin 338 MW ekleyebilen Türkiye, 2024’te 6 bin MW’a yakın kurulu güç artışı ile tüm zamanların rekorunu kırdı. 2024 yılında yüzde 5 seviyesinde kurulu güç artışı yaşanırken, toplamda 115 bin MW’ı aşan kurulu gücün yüzde 59’u yenilenebilir enerji kaynaklarından oluştu.

YEKA takvimleri ile yatırımcımız önünü daha net görüyor

Enerji sektörünün 2024 yılı sonuçlarını değerlendiren Enerji Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (ENSİA) Yönetim Kurulu Başkanı Alper Kalaycı, güneş enerjisinde rekorların kırıldığı bir yılın geride kaldığına dikkat çekerek, “Bir temiz enerji ülkesi olan Türkiye’nin, kirli ve ithal kaynaklara olan bağımlılığını azaltmak, arz güvenliğimizi sağlamak ve temiz enerji dönüşümünü sağlamak stratejik hedeflerimiz arasında olmalı. Güneş enerjisi kurulu gücümüz 20 bin MW’ın üzerine çıktı. Potansiyelimizin çok altında olsak da sadece bu veri bile Türkiye’nin bir ‘Güneş Ülkesi’ olduğunun kanıtı. Şubat ayında Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından toplam 800 MW gücündeki bağlantı kapasitesinin tahsisi amacıyla güneş enerjisine dayalı altı Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları (YEKA) yarışması açılacak. Ocak ayında ise Edirne, Kırklareli ve Sivas’taki toplam 1200 MW kurulu gücündeki beş rüzgâr YEKA yarışması yapılacak. 2025 yılı YEKA takviminin Resmî Gazete’de yayınlanarak ilân edilmesi yatırımcılarımızın önlerini görmeleri, planlarını ve fizibilitelerini yapabilmeleri için çok büyük önem taşıyor. Bu durum temiz enerji sektörünün uzun yıllardır beklediği bir durumdu. Sonraki yıllarda da her yıl en az 2000 MW rüzgâr ve güneş YEKA ihalelerinin yapılmasını bekliyoruz. Birkaç yıllık takvimin hızlı bir şekilde açıklanması, yatırımcıların ön hazırlıklarını tamamlamaları için kritik önemde” dedi.

2035’e kadar 100 milyar dolarlık dev yatırım portföyü

Yenilenebilir Enerji’ye yönelik 2035 Yol Haritasının 2024 yılı güncellendiğini anımsatan Alper Kalaycı, 2035 yılı için rüzgâr ve güneş enerjisi hedeflerini yüzde 50 artırarak 120 bin MW’a çıkaran Türkiye’nin, gelecek 10 yılda sadece bu iki enerji kaynağına 80 milyar doların üzerinde yatırım yapacağını; diğer temiz enerji kaynakları olan hidroelektrik, jeotermal, biyokütle ve yeşil hidrojene yapılacak yatırımlarla 100 milyar doların üzerinde dev bir yatırım portföyü oluşacağını vurguladı.

Bu portföyün dünyadaki en önemli enerji dönüşümü yatırımlarından biri olacağını kaydeden ENSİA Başkanı Alper Kalaycı, şu değerlendirmeyi yaptı:

Gelişmiş ülkelerle arayı kapatıyoruz

“Mevcut rüzgâr ve güneş enerjisi kurulu gücümüzü 2035’e kadar dört katına çıkarmayı hedefliyoruz. Sektörün dinamiklerini bilenler için bu hedeflerin dahi yetersiz olduğunu söylememiz gerekiyor. Türkiye’nin kara ve denizüstü rüzgâr enerjisinde en az 150 bin MW, güneş enerjisinde ise en az 250 bin MW kurulu güç potansiyelimiz var. Sadece bu iki enerji türünde dört Türkiye’nin enerjisini karşılayabiliriz. 2035 yılına kadar güneş enerjisinde her yıl en az 5 bin MW, rüzgâr enerjisinde 2 ilâ 3 bin MW kurulu gücü devreye alacağız. Geç çıktığımız bu yolda hızla ilerliyoruz ve gelişmiş ülkelerle arayı kapatıyoruz.”

Batarya yatırımlarında ivme 2026’dan sonra

Temiz enerji sektörü için yaşamsal önem taşıyan bir diğer konunun batarya yatırımları olduğunun altını çizen Kalaycı, bu alanda 2030 yılında 80 bin MW kapasiteye ulaşılmasının hedeflendiğini sözlerine ekledi. Depolamalı rüzgâr ve güneş enerjisi yatırımları ve temiz enerji kurulu gücünün dağıtım sistemine daha stabil verilmesi için batarya kurulumlarının taşıdığı öneme işaret eden Kalaycı, 2025 yılında çok sayıda yatırım kararının alınacağını, 2026 yılından itibaren ise Türkiye’nin bu alanda yüksek bir ivme yakalayacağını kaydetti.

Yeni binalarda %10 yenilenebilir enerji zorunluluğuna ‘yetmez ama evet’

Türkiye 1 Ocak 2025 tarihi itibarıyla yeni bir uygulamaya da merhaba diyecek. Ülke sınırları içerisinde inşa edilecek yeni binaların enerji verimliliğini artırmak ve çevresel etkilerini azaltmak amacıyla başlatılan “Neredeyse Sıfır Enerjili Bina” (NSEB) uygulaması kapsamında yenilenebilir enerji kullanım zorunluluğunu yüzde 5’ten yüzde 10’a yükseltilecek. Uygulamayı değerlendiren Enerji Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (ENSİA) Yönetim Kurulu Başkanı Alper Kalaycı, 2025 yılından itibaren her yıl yaklaşık 30 bin binanın NSEB şartlarında inşa edileceğini belirterek, bu binalarla yıllık 1850 gigawatt enerji tasarrufu ve 450 bin ton eşdeğer karbondioksit sera gazı azaltımı sağlanacağını söyledi. Bu değerlerin her yıl kümülatif olarak artacağı bilgisini veren Kalaycı, bu doğrultuda 2035 yılında 102 bin gigawatt/saat tasarruf edilmesinin hedeflendiğine değindi. Tasarruf edilen her birim enerjinin, sıfır maliyetle üretilen enerji anlamına geldiğini sözlerine ekleyen Kalaycı; “Bizim talebimiz, yeni inşa edilen binalarda bu oranın en az yüzde 20 olması yönündeydi. Bu nedenle Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın kararını destekliyor, ‘yetmez ama evet’ diyoruz.” dedi. 

Arazi tipi güneş enerji santrallerinde işletme bakım ve teknoloji odaklı insansız güvenlik çözümleri hizmeti bir araya geliyor. Türkiye’nin öncü güneş enerji sistemleri sağlayıcısı Solarçatı ile güvenlik sektörünün bilgi lideri Securitas Güvenlik, sürdürülebilir enerji ve güvenlik alanlarında yenilikçi çözümler sunmak için stratejik bir iş birliği gerçekleştirdi. Bu iş birliği, Solarçatı’nın anahtar teslim arazi tipi güneş enerji santrallerine sağladığı işletme bakım hizmeti ile Securitas’ın teknoloji destekli insansız güvenlik çözümlerini birleştirerek sektörde fark yaratmayı hedefliyor.

“Enerji tesislerinde güvenli ve sürdürülebilir üretim”

Anlaşma kapsamında Solarçatı, arazi tipi güneş enerji santrallerini tasarlayıp, kurup ve işletmesini üstlenirken, anahtar teslim projelerle müşterine ayrıca yüksek verimlilik sağlayan sürdürülebilir enerji santrallerinin işletme bakım hizmetini sağlayacak. Securitas Güvenlik ise teknoloji odaklı insansız güvenlik çözümleri ile bu santrallerde maksimum güvenlik sağlayacak. Güvelik çözümlerinde uzaktan alarm izleme, yapay zekâ destekli analiz sistemleri gibi ileri teknoloji uygulamalarına yer verilecek. Bu iş birliği, enerji üretim tesislerinin hem güvenliğini hem de sürdürülebilirliğini artırmayı hedefliyor.

“İleri teknoloji güvenlikle komple çözüm sunuyoruz”

İşbirliğini değerlendiren Solarçatı işletme bakım hizmetinden sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Murat Karagözoğlu “Arazi tipi güneş enerji santrallerimizi Securitas’ın ileri teknoloji güvenlik çözümleriyle buluşturmak, sektörümüzde çıtayı bir üst seviyeye taşıyor. Bu iş birliği sayesinde işletme bakım hizmetimize güvenliği ekleyerek komple bir çözüm haline getirmiş olacağız” dedi. Securitas Türkiye Enerji Segment Lideri Ünsal Kutaruk ise, “Gelişen teknolojiyi enerji sektörüyle buluşturmak, geleceğin güvenlik anlayışını temsil ediyor. Solarçatı ile yaptığımız bu iş birliği, enerji santrallerinin insansız güvenlik sistemleriyle korunmasında öncü bir model olacak” dedi.

Solarçatı ve Securitas, bu stratejik iş birliği ile yenilenebilir enerji ve güvenlik alanlarında Türkiye’de bir ilke imza atmayı hedefliyor. Arazi tipi güneş enerji santralleri ve insansız güvenlik çözümleri sayesinde müşterilere hem verimlilik hem de güvenlik sağlayacak projeler hayata geçirilecek.

EN-VERİM 100 araştırma verilerine göre 2023’te yenilenebilir enerji yatırımları, 2,98 milyar TL yatırıma karşılık 117 MW kurulu güç kapasitesiyle özellikle güneş ve rüzgar projelerine odaklanırken, VAP projeleri sanayi sektörünün enerji verimliliği hedeflerini başarıyla destekliyor.

Turkishtime tarafından bu yıl ilki gerçekleştirilen EN-VERİM 100 araştırması, Türkiye’nin enerji verimliliği alanındaki performansını ve yenilikçi projelerini ele aldı. Araştırmada yer alan Yenilenebilir Enerji ve Verimlilik Artırıcı Projelere (VAP) ilişkin veriler, EPSOL Danışmanlık tarafından analiz edilerek yorumlandı. EN-VERİM 100 araştırması, “yenilenebilir enerji” bölümünde bulunan sorularla, firmaların yenilenebilir enerji yatırımları ve VAP kapsamındaki faaliyetlerine odaklandı. 

Analiz metodu

Analize, yalnızca yatırım maliyeti ve kurulu güç (MW) verilerini eksiksiz paylaşan firmalar dahil edildi; eksik veri sağlayan firmalar değerlendirme dışında bırakıldı. Analizde, projelerin yatırım maliyetleri ağırlıklı olarak tasarım ve mühendislik, arazi, elektromekanik sistem tedariki ve kurulumu ile inşaat gibi ana kalemlerden oluşsa da diğer maliyet unsurlarına da yer verildi.

Yenilenebilir enerji projeleri

Yenilenebilir enerji yatırımları toplamda 2,98 milyar TL yatırıma karşılık 117 MW kurulu güç sağladı. Güneş enerjisi projeleri bu alanda ağırlık taşırken, rüzgar enerjisi tek bir projeyle yer aldı.

• Güneş enerjisi: 2,68 milyar TL yatırıma karşılık 111 MW kurulu güç kapasitesine ulaşıldı. Bu alanda Iskur Tekstil Enerji Tic. ve San. A.Ş. ve Toyotetsu Otomotiv Parçaları San. ve Tic. A.Ş. öne çıkan firmalar arasında.
• Rüzgar enerjisi: 304 milyon TL yatırıma karşılık 6 MW kurulu güç kapasitesiyle dikkat çekti. Estaş Eksantrik Sanayi ve Ticaret A.Ş., bu kategorideki tek projeyi üstleniyor.

Verimlilik Artırıcı Projeler (VAP)

Sanayi tesislerinde enerji verimliliğini artırmayı hedefleyen VAP projeleri, toplamda 605 milyon TL yatırıma karşılık 26 proje ile katkı sağlıyor. Bu alanda petrokimya ve sanayi sektörlerinin liderliği dikkat çekiyor.

• Petkim Petrokimya Holding A.Ş.: 322 milyon TL yatırım ile listede birinci sırada.
• Star Rafineri A.Ş.: 104milyon TL yatırım gerçekleştirirken,
• Aksa Akrilik Kimya Sanayii A.Ş.: 34 milyon TL yatırım ile projelerde yer alıyor.

Diğer projeler

“Diğer” kategorisinde yer alan projeler, toplamda 11 milyon TL yatırıma karşılık üç projeyi içeriyor. Bu kategoride farklı sektörlerden firmalar ön plana çıkıyor:

• Yataş Yatak ve Yorgan San. Tic. A.Ş.: 8 milyon TL yatırım ile ilk sırada.
• Odelo Otomotiv Aydınlatma A.Ş.: 3 milyon TL yatırım ile listede yer alıyor.

Sonuç ve değerlendirme

EPSOL Danışmanlık tarafından yapılan analiz, Türkiye’nin enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji yatırımlarındaki kararlılığını gözler önüne seriyor.  EN-VERİM 100 araştırma verilerine göre yenilenebilir enerji yatırımları, 2,98 milyar TL yatırıma karşılık 117 MW kurulu güç kapasitesiyle özellikle güneş ve rüzgar projelerine odaklanırken, VAP projeleri sanayi sektörünün enerji verimliliği hedeflerini başarıyla destekliyor.

2023 yılı yenilenebilir enerji yatırımları

2023 yılı güneş enerjisine en fazla yatırım yapan şirketler

2023 yılı Verimlilik Arttırıcı Projelere (VAP) en fazla yatırım yapan şirketler